شیوه نامه "تشکیل کارگروه پیشگیری و مقابله با سقط عمدی جنین- ویژه دانشگاه/ دانشکدههای علوم پزشکی "
با توجه به تبعات جسمی، روانی، معنوی و اجتماعی سقط عمدی جنین، احتمال مرگ مادر و همچنین اثرات سوء آن بر خانواده و جامعه و نیز با توجه به ماده 56 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مبنی بر "ممنوعیت سقط جنین و معرفی آن به عنوان جرائم دارای جنبه عمومی که مطابق مواد (716 تا 720) قانون مجازات اسلامی و مواد قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، مستوجب مجازات دیه، حبس و ابطال پروانه پزشکی است" و به منظور تسهیل و اجرای هرچه موثرتر این ماده قانونی، براساس مصوبه ششم شانزدهمین جلسه قرارگاه جوانی جمعیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مورخ 1401/10/24 تشکیل کارگروه "پیشگیری و مقابله با سقط عمدی جنین" در اواخر اسفندماه سال ۱4۰۱ در این وزارتخانه را آغاز نمود. با توجه به اهمیت موضوع و درخواست دبیرخانه ستاد ملی جمعیت ریاست جمهوری، الزم به تشکیل کارگروه متناظر به دانشگاه/ دانشکدههای علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کشور ابلاغ گردید. این کارگروهی متشکل از افراد حقوقی که نمایندگان معاونتها، مراکز، ادارات و دفاتر ستاد مرکزی در سطح ملی و متناظر آنان در سطح دانشگاهها/دانشکدههای علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی می باشند که ذینفع و یا مرتبط با موضوع ماده 56 قانون می باشند.
اهداف تشکیل کارگروه:
- اطلاع رسانی و آگاه سازی جامعه پزشکی-پیراپزشکی، داروخانه ها، عطاری ها، تجهیزات پزشکی و ... در بخش دولتی و خصوصی در زمینه دستور العملها، قوانین و مجازات های مرتبط با سقط جنین عمدی.
- ترویج رویه های فرهنگ سازی جهت ارتقا آگاهی، نگرش و عملکرد ارایه دهندگان، خدمت گیرندگان خدمات سلامت و نیز جامعه.
- ساماندهی فرآیند کشف و شناسایی جرائم مرتبط با سقط جنین عمدی، مطابق فرآیند کشف جرم و تنظیم گزارش
- ساماندهی فرآیند معرفی متخلفین به مراجع قضایی و پیگیری احکام صادره از سوی مراجع قضایی برای متخلفین، مطابق فرآیند کشف جرم و تنظیم گزارش
- انجام مطالعات مرتبط در خصوص برآورد فراوانی سقط جنین عمدی، علل و عوامل تاثیرگذار و راه ها و رویکردهای پیشگیری و مقابله با آن
- ساماندهی فرآیندهای انصراف از سقط مبتنی بر اصول مشاوره.
- نظارت بر اجرای قوانین و دستورالعملهای مرتبط از جمله دستورالعمل ماده 56 قانون و سایر دستورالعمل ها، بخشنامه ها و مکاتبات مرتبط از سوی وزارت متبوع و نهادهای بالا دستی پس از استعلام وزارت متبوع.
- انجام هماهنگی های درون و برون بخشی در راستای دستیابی به اهداف ماده 56 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و اجرای مصوبات از جمله مصوبات ستاد ملی جمعیت، کارگروه ویژه مقابله با سقط غیر قانونی جنین ستاد ملی جمعیت، مصوبات قرارگاه جوانی جمعیت و کارگروه پیشگیری و مقابله با سقط عمدی جنین وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و نیز سایر مصوبات مرتبط از سطوح بالاتر
اعضای کارگروه دانشگاهی پیشگیری و مقابله با سقط عمدی:
- معاون بهداشت (رییس)
- مدیر واحد/گروه/مدیریت جوانی جمعیت و سلامت خانواده و مدارس، معاونت بهداشت (دبیر)
- کارشناس سلامت مادران واحد/گروه/مدیریت جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس، معاونت بهداشت (مسئول دبیرخانه کارگروه)
- معاون فنی دانشگاه/ دانشکده
- رییس اداره/واحد جوانی جمعیت معاونت بهداشت
- کارشناس دفتر آموزش و ارتقای سلامت معاونت بهداشت
- معاون آموزشی/ نماینده تام الاختیار
- معاون غذا و دارو/ نماینده تام الاختیار
- معاون تحقیقات و فناوری/ نماینده تام الاختیار
- معاوت فرهنگی دانشجویی/ نماینده تام الاختیار
- معاون درمان/نماینده تام الاختیار.
- رییس/ مدیر مرکز نظارت و اعتباربخشی امور درمان معاونت درمان
- رییس/مدیر مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماریهای معاونت درمان
- مدیرکل دفتر ارزیابی فناوری، تدوین استاندارد و تعرفه سلامت معاونت درمان
- رییس مرکز مدیریت بیمارستانی و تعالی بالینی معاونت درمان
- رئیس اداره مامایی، سلامت مادر و نوزاد دانشگاه/ دانشکده
- کارشناس مادران معاونت درمان
- رییس مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات/ نماینده تام الاختیار
- مدیر امور حقوقی/ نماینده تام الاختیار
- مدیرکل دفتر بازرسی، ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات/ نماینده تام الاختیار
- رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی/ نماینده تام الاختیار
- مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه/دانشکده/ نماینده تام الاختیار
- رییس مرکز حراست/ نماینده تام الاختیار
- مسئول سازمان بسیج جامعه پزشکی/ نماینده تام الاختیار
- مدیر کل دفتر طب ایرانی و مکمل/ نماینده تام الاختیار
- سایر صاحب نظران/خبرگان بنا به صلاحدید رییس و دبیر کارگروه دانشگاه/دانشکده از قبیل:
- معاون توسعه مدیریت و برنامه ریزی منابع/ نماینده تام الاختیار
- مشاور امور زنان و خانواده دانشگاه/دانشکده/ نماینده تام الاختیار
- مدیر گروه زنان-زایمان دانشگاه/دانشکده/ نماینده تام الاختیار
- مدیر گروه مامایی دانشگاه/دانشکده/ نماینده تام الاختیار
- نماینده سازمانهای مردم نهاد فعال در مقابله با سقط عمدی جنین
- گروههای جهادی، مردمی (نفس و ...)
- نماینده بسیج دانشجویی و ...
شرح وظایف کارگروه دانشگاهی:
- بررسی وضعیت موجود و تعیین مداخلات در راستای "پیشگیری و مقابله با سقط عمدی جنین"
- همکاری در زمینه نظارت بر اطلاع رسانی ها و محتواهای موجود در فضاهای ارتباط جمعی/ رسانه ایی از جمله فضاهای مجازی، نشریات دانشجویی صنفی ویا علمی و تشکل های دانشجویی.
- پیگیری و هماهنگی اعلام گزارش های دریافت شده از جمله از طریق سامانه۱9۰ ، مرکز ملی پاسخگویی به شکایات ویا بازدیدهای صورت گرفته مرکز نظارت و اعتباربخشی معاونت درمان در خصوص شناسایی تخلفات، شبکه های توزیع دارو و تجهیزات مورد استفاده در سقط جنین به مراجع قضایی بر اساس ماده 59 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت.
- گزارش دوره ای هر سه ماه یکبار کشف موارد تخلف و برخورد با متخلفین دارویی و تجهیزات پز شکی و نیز تخطی از اجرای دستورالعملهای ابلاغ شده سازمان غذا و دارو در خصوص توزیع و عرضه داروها و تجهیزات موجد سقط جنین
- هماهنگی و همکاری در زمینه ثبت، برر سی، پیگیری، جمع بندی، ساماندهی و نظارت بر گزارش های مردمی و پاسخگویی ها در سامانه ها از جمله سامانه ۱9۰
- جلب مشارکت فعال بیمارستان ها در خصوص اتخاذ راهکارها/اقدامات مناسب در زمینه "پیشگیری و مقابله با سقط عمدی جنین" از جمله ثبت گزارش تخلفات.
- ساماندهی فرآیندهای نظارت و پایش بیمارستانها/ درمانگاههای دولتی و خصوصی، مراکز جراحی محدود، مطب ها، خیریه ها، داروخانه ها، داروفروشی ها و ... در زمینه آگاهی از قوانین، اجرای کامل قوانین مشمتمل بر نصب پوستر و اعلانات
- هماهنگی و همکاری در زمینه ساماندهی فرآیندهای شناسایی، معرفی به مراجع ذیربط از جمله قضایی، پیگیری احکام صادره، تهیه و ارایه گزارش از وضعیت اعمال قوانین، شناسایی متخلفین و برخورد با آنان در زمینه سقط عمدی جنین از قبیل معاونت، مباشرت، انجام و ... سقط جنین ویا توزیع داروها و تجهیزات مورد استفاده در سقط جنین. همچنین، هماهنگی با مراجع قضایی جهت تسریع در بررسی و پیگیری پرونده های مرتبط با سقط عمدی در راستای اعمال قوانین بازدارنده
- اطلاع ر سانی، ترویج و الزام استفاده از سامانه های اطلاعاتی بهداشتی مرتبط با داده های باروری و بارداری، به ویژه سامانه ملی باروری سالم و نظارت بر استفاده از این سامانه در کلیه بخشهای دولتی و خصوصی.
- حضور فعال و موثر در تمامی جلسات و پیگیری و به نتیجه رساندن مصوبات مرتبط با حوزه فعالیت توسط هر یک از اعضا
- انجام هماهنگی های مرتبط با زیرمجموعه های مرتبط با حوزه فعالیت در درون و بیرون دانشکدهها/ دانشگاه های علوم پزشکی خدمات بهداشتی درمانی.
- تدوین و تنظیم مکاتبات و اطلاع رسانی های مرتبط از جمله در خصوص فهرست داروها و تجهیزات دارای ممنوعیت استفاده در مطب (شایان ذکر است که برنامه مدون به همراه زمان بندی اجرایی شامل انجام بازرسی دوره ایی هر سه ماه یکبار معاونت های غذا و دارو از داروخانه ها و شرکت های توزیع کننده دارو و تجهیزات پزشکی در خصوص نحوه توزیع و عرضه داروها و تجهیزات موجد سقط جنین، مطابق دستورالعملهای ابلاغ شده، تهیه و ضمن اطلاع رسانی قوانین و دستورالعملهای مربوطه از طریق سامانه های این سازمان و دانشگاه ها موارد شکایات، تخلفات و گزارشات ثبت و اقدام الزم انجام پذیرد)
- اطلاع ر سانی به سازمان نظام پز شکی و نیز کلیه پزشکان به ویژه متخصصین زنان- زایمان، ماماها و پزشکان عمومی در بخش خصوصی و دولتی در ارتباط با قوانین و دستورالعملهای مرتبط با "پیشگیری و مقابله با سقط عمدی جنین"، مطابق مکاتبات وزارت متبوع.
- اطلاع رسانی به کلیه داروخانه ها، داروفروشی ها، اصناف و اتحادیه های دارویی از جمله داروهای گیاهی-سنتی، تجهیزات پزشکی و ... در خصوص قوانین مرتبط با "پیشگیری و مقابله با سقط عمدی جنین"
- همکاری و هماهنگی در زمینه تدوین و تنظیم محتواهای اطلاع رسانی برای گروه های هدف مختلف از جمله کارکنان و ارایه دهندگان خدمات، پزشکان، ماماها، داروسازها، داروفروش ها، رادیولوژیست ها، جامعه و ... .
- همکاری در زمینه اطلاع رسانی به فعالان حوزه طب سنتی، ایرانی و مکمل در خصوص ممنوعیت شرعی، قانونی، اخلاقی و حقوقی سقط عمدی جنین.
- اطلاع رسانی در خصوص موضوعات قانونی و شرح وظایف مرتبط کارکنان و مدیران وزارت بهداشت در این زمینه و نظارت بر اجرای صحیح آن.
- تولید محتواهای خبری و اطلاع رسانی در خصوص تخلفات و اقدامات قانونی صورت پذیرفته
- همکاری و هماهنگی در زمینه تدوین و تنظیم محتواهای آموزشی برای گروههای هدف کارکنان، ارایه دهندگان خدمت، اساتید، اعضای هیئت علمی و دانشجویان اعم از پزشکی و غیر پزشکی و ... .
- هماهنگی و پیگیری برگزاری دوره های توانمندسازی کارکنان و اعضای هیئت علمی، از جمله دوره های آموزش مداوم جامعه پزشکی ویژه ماماها، پزشکان عمومی و متخصصین زنان- زایمان و ... با موضوعات مرتبط با "پیشگیری و مقابله با سقط عمدی جنین" از جمله قوانین.
- تولید محتواهای آموزش مجازی در خصوص "پیشگیری و مقابله با سقط عمدی جنین" به منظور برگزاری دوره های مجازی مرتبط.
- هماهنگی و همکاری لازم جهت اخذ مجوز برگزاری دوره های آموزشی توجیهی (از جمله بدو خدمت) جهت متخصصین، پزشکان، ماماها، مراقبین سلامت، بهورزان و سایر گروههای هدف ارایه دهنده خدمت با احتساب امتیاز ویژه در ارزشیابی سالیانه
- شناسایی تناقضات احتمالی با مواد مرتبط با قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در برنامه (کوریکولوم) های آموزشی و گزارش آن به کارگروه پیشگیری و مقابله با سقط عمدی جنین
- ارایه پیشنهاد در خصوص سرفصل های مرتبط با موضوع "پیشگیری و مقابله با سقط عمدی جنین" در برنامه (کوریکولوم)های آموزشی
- آموزش مربیان دوره جامع آموزشی، فرهنگ سازی و رسانه فرزندآوری و نیز مربیان آموزش هنگام ازدواج در خصوص عوارض و عواقب سقط عمدی جنین
- هماهنگی و پیگیری برگزاری کارگاه های آموزشی در خصوص محتوای انصراف از سقط عمدی جنین توسط معاونت بهداشت
- تهیه محتواهای آموزشی و اطلاع رسانی تخصصی و عمومی در قالب پوستر، انیمیشن، تیزر، داستان کوتاه، کتابچه، اینفوگرام/ گرافیک متحرک و ... .
- هماهنگی و همکاری با صدا و سیمای استانی در خصوص تولید و پخش محتواهای مرتبط
- ترویج تحقیقات مرتبط با فراوانی، علل و راهکارهای مداخلاتی پیشگیرانه در موضوع سقط عمدی جنین از طریق تعیین اولویت و تخصیص اعتبار
- تقویت همکاری در زمینه فرهنگ سازی و آگاهی بخشی (تولید محتوا) در خصوص معضلات/ممنوعیت سقط عمدی جنین از دیدگاه های سلامتی، شرعی/فقهی، قانونی، اجتماعی، اخلاقی و حقوقی سقط عمدی جنین با استفاده از ظرفیت اقشار مختلف بسیج، گروههای مردمی نظیر مجمع ملی جمعیت و گروه مردمی نفس (نجات فرزندان سقط )، خیریه ها و .
- ترغیب برگزاری پویش دانشگاهی/دانشکدهای از قبیل مسابقه، همایش و ... در زمینه راههای پیشگیری از سقط عمدی جنین
- ترغیب فراهم آوردن تسهیلات مشاوره انصراف از سقط با همکاری سازمانهای مردم نهاد و خیرین
- زمینه سازی جهت استفاده از ظرفیتهای گروههای مردمی، جهادی مانند بسیج جامعه پزشکی، بسیج دانشجویی، نفس و ... در امر مهم پیشگیری و مقابله با سقط عمدی جنین.
- سایر وظایف بر حسب نیازها و اولویت های دانشگاه/دانشکده و بر اساس تصمیمات کارگروه
